บทความ

   ประวัติ
……เมื่อประมาณ 140 ปีเศษมาแล้ว ณ วัดใหญ่อินทาราราม จ.ชลบุรี ได้มีการหารือระหว่างสมภารกับอุบาสกอุบาสิกาของวัด และเห็นพ้องต้องกันว่าควรจัดให้มีเทศน์มหาชาติเป็นงานประจำปี ณ ที่วัดนั้น โดยกำหนดเป็นวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ ซึ่งเป็นวันพระและวันออกพรรษาเป็นเวลาเริ่มลงมือเทศน์มหาชาติ “กัณฑ์ทศพร” ต่างมีผู้รับเป็นเจ้าของกันต่างๆ แต่ชาวบ้านในขณะนั้นก็เป็นชาวนาชาวสวนเครื่องกัณฑ์ก็มักจะเป็นผลิตผลทางการ เกษตรของท้องถิ่น เช่น ข้าว อ้อย หมาก มะพร้าว อาหารแห้ และผลไม้ประจำถิ่น เจ้าขอกัณฑ์เทศน์ทั้ง ๑๓ กัณฑ์ จะต้องนำเครื่องกัณฑ์มาจัดที่วัดในเวลาบ่ายของวันขึ้น ๑๔ ค่ำ ซึ่งเป็นก่อนหน้างาน ๑ วัน เจ้าของกัณฑ์ส่วนมากจะบรรทุกเครื่องกัณฑ์ด้วยเกวียนเทียมควายต่างคนจะจัด แต่งเกวียนที่บรรทุกมาอย่างสวยงามทั้งเกวียน และควายที่เทียมมาอีก ๑ คู่ เมื่อมาถึงพร้อมกันที่วัดแล้วก็จะมีเกวียนทั้งหมด ๑๓ เล่ม และควาย ๒๖ ตัว (๑๓ กัณฑ์) ทั้งคน เกวียน และควาย จะไปแออัดกันอยู่ในวัด และเมื่อนั้นก็เกิดประเพณีวิ่งควายขึ้นในเดือน ๑๑ ขึ้น ๑๔ ค่ำ ตอนบ่ายของปีที่เทศน์มหาชาติครั้งแรกของวัดใหญ่อินทารามนั่นเอง คือเมือเกวียนมาถึงวัดพร้อมกันแล้วคนขับเกวียนก็ได้ชวนกันขี่ควายไปยังสระ บัวซึ่งมีน้ำจืดสนิท เพื่อให้ควายได้กิน และเก็บดอกบัวด้วย แต่สระนี้อยู่ไกลไปทางทิศเหนือของวัดมากเป็นสระใหญ่ เมื่อคนขี่ควายไปพร้อมกันมาก ๆ ก็เกิดมีการนึกสนุกท้าทายแข่งประลองว่าควายใครจะมีฝีเท้าเร็วกว่ากัน และผู้ขี่จะต้องระวังมิให้ตกจากหลังควายด้วยจะถือว่าแพ้ เมื่อแข่งกันจนเป็นที่พอใจและควายก็ได้อาบน้ำกินน้ำและก็บดอกบัวแล้วก็พากัน กลับ แต่ขากลับเกิดความคะนองชวนกันขี่ควายอ้อมผ่านตลาดและวิ่งแข่งกันให้คนในตลาด ได้ชม ขณะนั้นชาวบ้านได้แต่งตัวเตรียมไปวัดเพื่อทำบุญร่วมใส่กัณฑ์ (ดักกัณฑ์) อยู่แล้ว ได้เห็นควายแข่งก็นึกสนุกยืนดูและเชียร์กันทั้ง ๒ ฟากถนนทำให้ผู้ขี่รู้สึกพอใจยิ่งขึ้น ดังนั้นเมื่อถึงวันขึ้น ๑๔ คำ เดือน ๑๑ ควายที่เทียมเกวียนเครื่องกัณฑ์มาที่วัดก็ถูกนำออกมาวิ่งแข่งให้ชมในตลาด หลายเที่ยวขึ้น ทำให้มีชาวบ้านอื่น ๆ ต่างก็นำควายของตนมาร่วมแข่งขันด้วย และเริ่มมีการประกวดควายที่ตกแต่งอย่างสวยงาม จนมาถึงมีการประกวดสาวงามน้องนาบ้านนาจนมาถึงปัจจุบัน

     พ.ศ. ๒๔๕๕ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๖ ได้เสด็จประพาสชลบุรี ผู้ว่าราชการจังหวัดชลบุรี ในสมัยนั้นคือพระยาวิเศษฤาไชย ได้จัดงานวิ่งควายหน้าพระที่นั่ง พระองค์ ทอดพระเนตร และพอพระราชหฤทัยยิ่ง
แต่เมื่อตัดถนนในตลาด และมีรถยนต์วิ่งขวักไขว่ ควายวิ่งบนถนนไม่ได้ เพราะกีบเท้าจะระบม ประเพณีวิ่งควายจึงแทบจะสูญหายไป จนกระทั่ง
จังหวัดชลบุรีได้มอบหมายให้เทศบาลเมือง รับผิดชอบการจัดประเพณีวิ่งควายโดยใช้พื้นที่สนามหน้าศาลากลางในการจัดงาน
ให้คงอยู่สืบไป โดยร่วมกับภาครัฐ เอกชน และประชาชน
........Cr. ข้อมูล หนังสือที่ระลึก ๘๐ ปี นายสุบิณ สืบสงวน ๒๙ ตุลาคม ๒๕๑๘

                      หนังสือชื่อนี้มีที่มา ชุดปรัเพณีไทย เล่ม1

โดย www.th-tile.com โรงงานกระเบื้องดินเผาไทย แสงบรรพต

30-05-2013